Od 1984. godine, u organizaciji muzeja Tate, u Velikoj Britaniji dodjeljuje se nagrada Turner. Kao i svake godine već same nominacije za nagradu dobivaju mnogo medijske pažnje. Ono što je novinare, kritičare pa i širu javnost ove godine zainteresiralo nominacija je arhitektonskog kolektiva Assemble za ovu umjetničku nagradu.

Arhitektonski kolektiv koji okuplja 18 članova arhitektonskih i srodnih struka nominiran je za projekt revitalizacije radničkog naselja Granby Four Streets u Liverpoolu koji je započela sama zajednica preostalih stanara te arhitekte pozvala da uobliče njihove želje.

Za propadanje ovog viktorijanskog radničkog naselja pretežno su zaslužni vladini projekti urbane obnove zona niske vrijednosti nekretnina još iz osamdesetih godina. Konkretno na primjeru ovog naselja, nakon nereda iz 1981. naseljem se sistemski loše upravlja, velik broj stanovnika je raseljen te se cijela zona trebala rušiti da bi se izgradile nove stambene zgrade te podigle cijene nekretnina.

U naselju od 200 kuća danas živi tek sedamdesetak stanovnika koji su se desetljećima odupirali raseljavanju te nedavno, inspirirani pokretom gerilskog urbanog vrtlarenja sami krenuli u revitalizaciju naselja. Osnovali su i povjerenstvo za upravljanje naseljem te pozvali arhitektonski kolektiv Assemble da im pomogne u borbi za podizanjem kvalitete stanovanja.

Princip kojim su arhitekti pristupili naselju zasniva se na vrednovanju arhitektonskog i kulturnog nasljeđa, inzistiranju na uključenost javnosti kroz partnerstva, obuku i mogućnosti zapošljavanja te nastavljajući “uradi sam” duh u kojem su sami stanovnici započeli revitalizaciju naselja.

Radeći na nizu od deset kuća u ulici Cairns u naselju Granby Four Streets, arhitektonski kolektiv ponudio je dostupno stanovanje za lokalno stanovništvo. Renovirane kuće koriste jednostavne i jeftine materijale kojima se ostvaruje razigran karakter nekada zapuštenih kuća.

Arhitekti čak iskorištavaju zatečenu situaciju do te mjere da, ako je u nekoj od kuća propao pod, tu planiraju prostoriju duple visine te tako izbjegavaju brisanje jednog sloja značenja koje je duboko utkano u ovo naselje, ali i postižu raznolikost životnih prostora unutar niza inače identičnih kuća. Druga faza radova predviđa i zimski vrt smješten u praznom prostoru koji je nastao urušavanjem jedne od kuća.

Koliko se projekt urbane obnove može smatrati umjetničkim djelom komentatori ovogodišnjih nominacija još se nisu usuglasili. Činjenica je da nagrada Turner reflektira stanje na britanskoj umjetničkoj sceni na kojoj su trenutno najzanimljiviji društveno osviješteni i politički radovi. U tu sliku rad kolektiva Assamble se uklapa, kao i radovi ostale tri nominanirane umjetnice za nagradu, Bonnie Camplin, Janice Kerbel i Nicole Wermers koji zalaze duboko u društvenu stvarnost.

Zahvaljujući nominaciji za nagradu Turner, projekt Assemblea ukazao je široj javnosti da se urbani razvoj može temeljiti na alternativnim pristupima koji ne isključuju lokalno stanovništvo i privatizaciju socijalnog stanovanja koja je u Velikoj Britaniji uzela maha. Kako će se sva medijska pažnja koju projekt, a time i sami stanovnici naselja, dobivaju kroz ovu nominaciju odraziti na budućnost naselja, vrijeme će pokazati.

Ovaj tekst nastao je uz potporu Fonda za poticanje pluralizma i raznovrsnosti elektroničkih medija.

Izvor: pogledaj.to, 28.10.2016.